Эркак

Эркакларга нима бўлаяпти-а?
Болани бола десак, аёлларни аёл десак, эркакларчи эркаклар, уларни нима жин ураяпти?
Мен ўн етти ёшимда рўзғор ташвишини ўз гарданимга олган эдим. Мендан олдингилар эса ўн уч, ўн беш ёшларидан рўзғорни ташвини ўз елкаларига олиб ўн саккиз ёшлилари Афғон уриши деб аталган урушда жон олиб жон берган эдилар.
Бугунчи, бугун? Бугун ўн саккиз ёшли бола нима қилаяпти? Армия бўлмаса эркакларга ўхшаб мусофирчиликда ҳарбий интизомда тобланиб келса. Ёки 70-80 - йиллардагига ўхшаб турли дала ишлари йўқ рўзғорни оғирини енгил қилай деб ишласа.
Очиғи, ҳозирги ўн саккиз-йигирма ёшли болаларнинг аксарияти гўдак. Ҳа гўдак!
Бундан 20-30 - йил илгариги даврда яшаган 18-20 - ёшлилар эркак бўлишган бўлса, бугунги ўшандай ёшдагилар ҳали гўдак.
Энг алам қиладигани у даврлардаги йигитлар ёш бошларига оиланинг кўп машаққатларини елкаларига олган бўлсалар ва бу йўлда ҳормай-толмай меҳнат қилган бўлсалар, бугунгилар эса арзимаган ўзи ҳал қип қўйса бўладиган ишни ҳам "Онам биладилар" деб ёки "Она нима қилай?" деб ланжланиб ўтирадилар 
Йуқ, мен бу ерда асло улар Оналар билан бир ишни маслаҳатлашмай қилаверсинлар ёки Онанинг гапига кирмасинлар демоқчи эмасман. Айтмоқчи бўлганим ўзларига боғлиқ ишларни ўзлари мустақил қилишга ҳам бироз ўргансинлар.

Бу блогни ёзишимга бир йигитнинг ўзига боғлиқ ишда ўта саркашлик қилаётгани сабаб бўлди. Яъни у йигит яқинда уйланган. Оилавий турмушининг илк кунларида хотини нимадандир сесканиб қўрққан ва кўзига шарпалар кўринаётганини айтган. Бу ҳол бир неча маротаба такрорлангач йигит ота-онасининг қистови билан хотинини онасиникига олиб бориб ташлайди. Орадан бир ой ўтар-ўтмас энди ота-онаси йигитни хотини билан ажраштириб бошқа қизга уйлантириб қўйишмоқчи.

Бу воқеани эшитар эканман "эссиз йигит" деб юбордим. Ва менинг назаримда йигит ўта латта бўлиб туюлди.
Яна қайтараман, мен йигит Онасини беҳурмат қилсин, ундан сўроқсиз нимадир қилсин демайман. Аммо айнан мана шу воқеада йигит латталик қилаяпти.
Тушунтираман. Йигитга бир нечта киши хотинини ота-онасиникидан олиб духтирга олиб бориб даволатиш, кейин биронта домлага ўқитиб кўриш кераклигини ва шундаям шифо топмаса кейин ажрашса бўлишини айтиб хотинини олдига боришни маслаҳат беришди. Йигит эса шу ўринда латталик қилиб "ота-онам рухсат беришмаяпти" деб хотининг тақдирига бефарқ қараб ўтирибди.
Маслаҳат берувчилар унинг бу баҳонасига ҳам гап топиб "ука, ота-онанг хотинингни олдига боришинга қарши бўлишса сен уларга айтмай, унинг олдига бекитикча бор. Қайнота ва қайнона билан маслаҳатлашиб уларга вазиятни тўғри тушунтириб кейин хотинингни духтирна ва кейин ўқитишга олиб боравер деб маслаҳат беришди. Бу латтақўзини топиб олган гапи "онам у билан энди бошқа яшамайсан" деб қўймаяптилар" деб туриб олган.
"Садқаи эркак кет, садқаи йигит кет. Сени ўзингда хотинингни бир даволатиб кўриш нияти йўқ. Бўлганда аллақачон буни чорасини топардинг". "Ҳар гапга "онам", "онам" деб тураверганингга қараганда бу ишга авваламбор ўзингда хоҳиш йўқ. Хоҳиш бўлганда бу воқеанинг тафсилоти менгача етиб келмасди.

Балки у аёлнинг дарди енгилгинадир. Озгина даволаш ёки Қуръондан озгина ўқиб дам солиб қўйиш билан батамом тузалиб кетар. Аммо йигит ва унинг оиласидагилар ўжарлик билан бир гап "тузалмайди, вассалом"ни ушлаб олишган бўлди. Яна йигитнинг онаси ўғлига, яъни йигитга "хотинингнинг касали оғир, буни устига болаларига ҳам юқади" деб гапириб келинини кўргани бориш, уни даволатиб, кейин ўқитиб кўришга қаттиқ қарши чиқаяпти. "Керак бўлса ана онаси даволатиб олсин, биз негм даволатар эканмиз" деган гапга ёпишиб олган.

Эътибор бераяпсизларми охирги пайтларда мамлакатимизнинг турли жойларида касал бўлган келинни "бор, ана онанг сени духтирга кўрсатсин" деб касал-бемор бўлган келинларни қайноналари томонидан ота уйига жўнатиб юбориш ҳолатлари жудаям кўпайди. Очиғи, одамларнинг бундай ишларини сира тушунмайман. Бу ишни улар қайси виждон билан қилишади менга қоронғу.
Албатта келининг отасининг мол-давлати кўп бўлса қизининг соғлиги учун озгина маблағ беришининг зарари йўқ. Аммо бу ҳолат одамлар орасида кенг тарқалиб мажбуриятга айланса ва ҳар бир касал бўлган келинларни эрлари "мана қизинг" давола" деб ота уйига ташлаб кетаверишса бу ўта ёмон ҳолат бўлади.