Оломон.

Кеча эрталаб бирданига кўчамиз одамлар билан гавжум, серқатнов бўлиб қолди. Маҳалладошларим тўп-тўп бўлиб уёққа ўтишади, буёққа ўтишади. Ҳайрон қолдим. Чунки кўчамиз одатда жудаям серқатнов кўча эмас, маҳаллани оддий бир кўчаси. Шошилиб турганим учун кимдандир бу одамларни қайерга бораётганларни сўраб ўтирмадим ва ишим тиғизлиги учун маҳалладан чиқиб кетдим. Соат бирларда уйдан телефон қўнғироғи бўлди. Қўшнимиз қамоқда эди, шу чиқиб келибди. Шунга соат иккида худойи-эҳсон беришаркан, шунга айтиб кетишибди. Ҳа, одамларни эрталабдан нега кўчамизда серқатнов бўлиб қолганларини сабабини тушунгандай бўлдим. Демак, бир пайтлар нашаванд бўлган ва наркотик олди-сотдисига аралашиб қўлга тушиб қамалиб кетган қўшнимиз қамоқдан чиқиб келган ва эрталаб мен кўрган одамлар уни кўргани ва қамоқдан эсон-омон чиқиб келгани билан қутлаш учун уни уйига боришаётган бўлган. Энди эса соат иккида камида эллик кило гуруч дамлаб, албатта дастурхони ҳам шунга яраша бўлади эҳсон қилиб элга ош тарқатаяпти.

Мана шу ерда ўзим ҳам шу элнинг фарзанди бўла туриб, шу одамлар орасида яшаб атрофимдаги ёки музофотимдаги ёки юртимдаги одамларни умуман тушунмаслигим, тушуна олмаслигим аёнлашади. Нега дейсизми? Ҳозир тушунтираман. Мана эрталаб мен кўрган оломон, буёғига "эл" сўзини ўрнига шу сўздан фойдаланишга мажбурман,кечирасизлар, бир пайтлар шу нашаванд қўшнимиз наша чекишни бошлаганда ҳам тепасида томошабин эди. Кейин "сопини ўзидан чиқарай, ҳеч бўлмаса чекадиганим ўзимга текинга тушсин" деб нашафурушликни бошлаганда ҳам томошабин эди. Шу оломоннинг бирининг акаси, бирининг укаси, яна бирининг нимадир қариндоши, ўзи маҳалламизда бегонани ўзи йўқ, ҳамма бир-бирига қариндош, яна бирининг қўшниси бўлмиш шу қўшним ботқоққа ботаётганда ҳам, инсонийлик қиёфасини йўқотиб оғуфурушлик билан шуғулланаётганда ҳам, ўзига ўхшаган кимларнидир наша билан таъминлаб унинг унинг ота-онаси борми, хотини-ю, бола-чақаси борми ҳаммасини қарғишини олиб юрганда ҳам (нашаванд кимсаларнинг яқинларини наша сотаётган одамларни баддуо қилиб ёмондан-ёмон қарғаганларини ўзим кўп бора гувоҳи бўлганман) мана шу соат иккидаги эҳсонни келиб паққос тушириб кетаётган оломон жим эди, сукутда эди, томошабин эди.

Шу ўринда "ҳа энди ўртада меҳр-оқибат бор, шу учун маҳалладошлар ўша кишини қамоқдан чиқиб келгани учун ҳол-аҳвол сўрашга бораяпти" деб оғзимга уришга уринманг. Сиз айтган ўша меҳр-оқибат бу томошаталаб ва лоқайд оломонда шу қўшним олдинига нашавандликни, кейин нашафурушликни бошлаганда қайерда эди?
Нега шу меҳр-оқибатни бу "меҳр-оқибатли" одамлар ўз вақтида қўшним жирканч бир ботқоққа ботаётганда кўрсатиб уни ботқоққа ботишдан сақлаб қолиб кўрсатмадилар? Ахир ўшанда қўшним энди нашавандликни бошлаганда кўплашиб уни бу йўлдан тўхтатиб қолса бўлар эди-ку. Буни иложи йўқ эди деб инкор қилишга уринманг. Ўзим гувоҳи бўлганман баъзи инсонлар энди шу йўлга кирганда яқинлари кўплашиб уни бу йўлга кириб кетишдан сақлаб қолганларини. Агар эҳсон ошига келаётган мана шу оломон қўшнимни ҳам ёки бошқа мана шу қўшнимга ўхшаб турли нотўғри йўлда юрганларни ҳам ўша тўғри йўлдан тойиб эгри йўлга қадам қўйганларида эҳсонга тўп-тўп бўлиб келаётгандай уларнинг олдига ёки уйига тўп-тўп бўлиб бориб уларга то ўша нотўғри йўллларидан қайтмагунларича насиҳат қилганларида, танбеҳ бераверганларида улар ўша эгри йўлга батамом кириб кетмасмидилар. Ҳа шундай. Мени тушунмаганим мана шу-кимнидир ботқоққа ботаётганини кўриб чўп узатмаган оломон, кейин ана шу ботқоққа ботган инсонни азасида бел боғлаб, зўр қилиб кўзёш тўкиб тура олади. Аммо биронтаси "ҳей оломон, шуни хоҳласанг ботқоқдан чиқариб олардинг-ку, нега томошабин бўлиб уни ботқоққа батомом ботиб бўлгунча томоша қилиб ўтирдинг" демайди. Ҳа демайди.

Мен бу ерда биргина нашаванд қўшнимни мисол келтирдим. Яна мисол келтираман десам мисоллар жудаям кўп. Оломонни бу ишларини кимдир касал-бемор бўлганда бориб кўрмай, тириклигида бирон марта йўқламай, ўлгандан кейин ёқа йиртиб йиғлайдиганларга ёки касал-бемор ётганида унга дори-дармонми ёки бошқа томонданми арзимаган бўлса-да моддий ёрдам қилмай, вафот этганидан кейин катта-катта маблағлар сарфлаб ҳар хил ном остида(йигирма,қирқ,йилоши, буёғи хоҳлаганингиздай ном қўйиб олаверинг) эҳсонлар берадиган одамларнинг ишларига ўхшатаман. Ва ишонч билан айта оламанки оломоннинг аксарияти ана шундай одамлардир.

Р.С Қўшнимдан ҳол-аҳвол сўраб, қамоқдан қутилиб келгани билан қутлаш учун мен ҳам кечки пайт ишларимни битириб уйга қайтгандан кейин бирровга ўтдим. Ахир тониб ва қочиб қайерга ҳам бораман, мен хам шу оломоннинг бир бўлагиманку.

"Футбол Ватани" ёки болалар футболи ҳақида мулоҳазалар

Бундан анча йиллар олдин футбол деганда кўпчилик Бразилияни тушунарди. Ҳа шундай, футбол Англияда ўйлаб топилган бўлса-да ишқибозлар футбол деганда Бразилияни тушунишарди. Чунки ўша даврларда Бразилия терма жамоасини довруғи дунёга тарқалиб бўлганди.

Агар жаҳоннинг футбол харитасига кўз ташлар экансиз ҳозир ҳам бразилиялик футболчиларни довруғи ва сони бошқалардан бир калла устун турганини биласиз. Нафақат Бразилия, балки Лотин Америкасидан етишиб чиқаётган футболчилар ҳозир дунёда биринчи рақамли бўлиб туришибди. Жаҳон футбол бозорида улар энг харидоргир ўйинчилар ҳисобланишади. Улардан кейин эса Африка қитъасидан етишиб чиққан футболчиларга жаҳон бозорида талаб кучли. Улардан кейинги ўринда эса Европада энг иқтидорли футболчиларни етиштираётган ва бошқа чемпионатларга экспорт қилаётган жой бу собиқ Югославия Федарациясидан мустақил бўлиб чиққан Хорватия, Босния ва Герцоговина, Словения, Словакия, Черногория ва Сербия каби Болқон яриморолидаги мамлакатларидир. Ҳозирги кунда ушбу давлатлардан етишиб чиққан футболчилар ҳам худди бразилияликларга ўхшаб дунёни ҳамма жойида тўп сураяптилар. Тўп сурганда ҳам муваффақият билан тўп сурмоқдалар.

Ҳозир шу тобда нега Бразилия ва Лотин Америкасини ёки Африкани ёки Болқоннни эслаб қолдим. Сабаби нега улардан кўплаб иқтидорли футболчилар олдин ҳам, ҳозир ҳам кўплаб чиқаяпти-ю биздан айрим футболчиларни айтмаганда дунё миқёсидаги уёқда турсин ҳатто Россия чемпионатида бемалол тўп суриб ҳеч бўлмаганда МДҲ доирасида таниқли даражасига чиқадиган ўйинчилар чиқмаяпти?
Эсланг, бир пайтлар Россия олий лигасида ўн бешталаб футболчиларимиз тўп суришган. Тўп сурганда ҳам ўз жамоаларини етакчи ўйинчилари даражасида тўп суришган. Энди-чи, энди Денисов ва Ахмедовдан бошқа ким бор?

Футболимизни эртанги кунини ўйлар эканман нега кичкинагина Болқондан  ("Кичкина" деганимни сабаби юқоридаги номларини келтирганим олтита давлатни територияси ҳам, аҳоли сони ҳам ҳаммасини қўшганда бизни давлатимизни аҳолисини сонига ва териториясига етмайди) шунча иқтидорлар чиқаяпти-ю биздан чиқмайди шуни ўйлайман ва буни асосий сабабларидан бири бизда болалар футболига эътибор умуман йўқлигини ёки шунчаки эътибор пастлиги туфайли деб биламан. Шу ерда сиз муҳтарам ўқувчи менга "футбол мактаблари, жамоалар қошидаги футбол академиялари биздаям бор ва болаларга футбол билан шуғулланишлари учун ҳамма шароитлар яратилган" деб эътироз билдиришга уринманг. Сиз ва мен билган ўша футбол мактаблари ва жамоалар қошидаги футбол академиялар юртимиздаги ҳамма футболсевар болаларни қамраб ололмаслигини ва ҳамма болаларда ҳам ундай жойларда ўқишни имконияти йўқлигини сиз ва мен яхши биламиз.

Бразилиялик ёки нигериялик футболчиларни аксариятидан футболга қандай кириб келганлари ҳақида сўралганда улар ўзлари яшаётган маҳалласида кўчада оёқяланг футбол ўйнаб улғайганларини айтадилар. Мен эса ўша интервъюларни ўқир эканман маҳалламизда ўшандай африкалик ёки бразилиялик болаларга ўхшаб биздаям оёқялангми ёки оёқ кийими биланми футбол ўйнаса бўладиган жой бор йўқлигини қидираман. Аммо бизнинг музофотларда одам жудаям тиқилинч яшайди ва бундай жойлар бизда умуман йўқ. Нафақат бизнинг музофотларда балки мамлакатимизнинг турли жойларида бўлганман ва аҳоли сал тиқилинч яшайдиган жойларнинг ҳаммасида ҳам аҳвол бир хил. Яъни болаларга эрталабдан кечгача бемалол тўп тепадиган майдон ва майдончалар умуман йўқ. Айниқса туман марказларида, вилоят марказларида, ҳатто пойтахтимиз Тошкентда ҳам аҳоли тиқилинч яшагани учун бу муаммо анча долзарбдир. Нафақат шаҳар жойлари, балки аҳоли тиқилинч яшайдиган қишлоқларда ҳам шу муаммо бор. 
Айтишингиз мумкин мактабларда спорт майдончалари бор ва у ерда болалар бемалол тўп тепса бўлади ёки юртимизда қишлоқ жойларида ҳаи мини стадионлар қурилаяпти деб. Ҳа балли, ана шу ерда сизни юрт кезмаганингиз ва юқоридаги фикрга иссиқина кабинетда ўтириб аччиққина қилиб дамланган чойни ичиб келаётганингиз аниқ бўлаяпти. Чунки, тўғри қишлоқ жойларида ҳам замонавий мини стадионлар қурилаётгани бор гап. Аммо у стадионларда ўйнаш пуллик-ку! Мен шу пайтгача ўшандай мини стадионларни биронтасини болаларга бепул футбол ўйнашлари учун бериб қўйилганини эшитмаганман ва кўрмаган. Ундай стадионларни пули бор тадбиркор бой акалар қуришмоқда ва асосан пул ишлаб фойда олиш учун қуришмоқда. Шу учун шу пайтгача биронта стадионни биронта бой ака қуриб болаларга бепул қилиб бериб қўйганини ҳам эшитмадим. Демак замонавий мини стадионларда пули бор болалар ўйнайди ёки болалар қўлига пул тушганда бориб ўйнайди ва ундай стадионларда бемалол эртлабдан кечгача футбол билан шуғулланишни умуман иложи йўқ. Энди мактабдаги спорт майдончаларига келсак юртимизни кўп жойларида бўлиб ўз кўзим билан кўрдимки аҳоли тиқилинч яшайдиган қишлоқ ва шаҳар ҳудудларидаги мактабларни аксариятида спорт майдончасини ўзи йўқ. Иккита устунга битта волейбол тўрини тортиб қўйишибди, агар шуни спорт майдончаси деб аташ мумкин бўлса. Спорт майдончаси бор мактабларда эса ундай майдончалар жисмоний тарбия дарсларидан бўшамайди. Юртимиздаги аксарият мактабларда икки сменада дарс ўтилишини инобатга олсак демак мактаблардаги спорт майдончаларида жойлашган стадионларда ҳам маҳалла болалари бемалол тўп сура олишмайди. Шундай экан бизда ёш авлодни аксариятини бемалол футбол билан шуғулланишлари учун жой йўқ. Демак биздан ҳам ҳақиқий иқтидорли футболчилар етишиб чиқиши учун олдин ҳар бир маҳаллада болалар учун бемалол тўп сура оладиган ва пул сўрамайдиган ёки мактабни қоровули қувиб солмайдиган майдон ва майдончалар керак. Ана шунда футбол бизда ҳам янги босқичга чиқиб ривожланади ва ҳақиқий иқтидорлар кўплаб чиқади. Акс ҳолда биз миллий терма жамоамизни нега ЖЧга чиқа олмаётгани ёки кучли бешликда нега ўзбекистонлик футболчи йўқлиги ёки нега Россияда ўзбекистонлик ўйинчилар кам эканлиги ҳақида баҳслашиб юраверамиз. Аслида эса биз тўғри йўлдан бориш учун болаларга ёзда чанг, қишда лой бўлса-да бемалол футбол билан шуғуллана оладиган майдонни шароитини қилиб беришимиз керак. Кейин болалар хоҳласалар у ерда оёқяланг, хоҳласалар оёқ кийимда тўп тепаверадилар.

(Менга бу муаммони ҳозирча бир ечими бордай кўринаяпти. Бу ҳам бўлса замонавий мини стадионларнинг эгалари бўлмиш бой акалар ёши 20 ёшгача бўлган болаларга стадионни тўлов пулини ярим пулига ёки ундан ҳам арзон қилиб қўйсалар ана шунда ҳар қандай ёш болалар ҳам бир марта ейиладиган музқаймоқни пулига камида бир соат футбол билан бемалол шуғулланишлари мумкин бўларди. Аммо, очиғи бой акаларни ўша ўзлари эгалик қилаётган мини стадионларни нархини ёш болалар учун ярим нархига ёки ундан ҳам камига арзонлаштириб қўйишларига мени кўзим етмаяпти. Ҳарҳолда нафс деган нарса бор.)

Ҳаммамизга маълумки АҚШ баскетболчилари дунёда энг зўрлари ҳисобланишади. Ёки МБА  (Миллий Баскетбол Асоциацияси) турнири дунёда биринчи ўринда туради. Бундан ташқари АҚШдаги ҳар бир университет, коллеж ва мактабларнинг аксариятини ўз баскетбол жамоаси бор ва улар доимо турнирларга бўлиниб ўзаро мусобақалар ўтказишади. Бундан ташқари АҚШда кўча-кўйларда ҳисобсиз баскетбол майдончалари қурилган ва у майдончаларда миллионлаб АҚШлик ёшлар бўш вақтларида баскетбол ўйини билан шуғулланадилар. Шу туфайли ҳам жаҳонда Бразилия футболда қанчалик машҳур бўлса, АҚШ баскетбол спорт тури бўйича ана шундай машҳурдир.
Демак ёшларга янада кўпроқ имкониятлар яратилса ва футбол билан бемалол шуғулланишлари имкониятлар ва шароитлар қилиб берилса яқин йилларда бизнинг футболимиз ҳам янги даражага кўтарилади. Мен бунга ишонаман.

Р.С. Юқоридаги муаммо нафақат қишлоқ маҳалларида, балки аҳоли тиқилинч яшайдиган шаҳар жойлари учун ҳам бирдай тааллуқли. Шундай экан бу муаммо бутун мамлакатимизга тегишли. Тўғри биз юқоридаги муаммолар ҳал қилинганда ҳам бразилиялик ёки хорватиялик ўйинчилар даражасига чиқмасмиз ва замонавий "Футбол Ватани"  бўлмасмиз, аммо ҳеч бўлмаганда доим футбол билан банд бўладиган миллат келажаклари соғлом ўсишади-ку!
Бунга нима дейсиз?

"Маҳаллийчи" маҳаллий мураббийлар.

Мустақил бўлиб жаҳон харитасида Ўзбекистон деган шарафли номни пайдо бўлганига ҳам 25 йил бўлди. Шу 25 йил мобайнида иқтисодиёт дейсизми, ё қишлоқ хўжалиги дейсизми, ё спорт, маданият таълим тизими дейсизми ривожланиб бу соҳаларда сезиларли ютуқларни қўлга киритдик. Шулар жумласидан спорт соҳасида ҳам кўплаб оламшумул ютуқлар қўлга киритилди. Биз Собиқ Иттифоқ даврида спорт соҳасида "иккинчи даражали" эдик ва миллатдошларимиз минг зўр иқтидор эгаси бўлишмасин Московдан ҳатлаб хорижга катта-катта мусобақаларга чиқа олишмас эди. Мана энди юртимиз мустақил бўлиб спортчиларимиз жаҳон ареналарида ўзларини кўрсатиб юртимиз байроғини баландларга кўтармоқдалар. Яна юртимизнинг турли гўшаларида қурилаётган турли спорт иншоотлари у даврларда қайда эди? Биз мустақиллик йилларида спортнинг турли соҳаларида катта ютуқларга эришдик. Аммо спорт турларини қироли бўлмиш футболда биргина 1994 йилдаги Осиё Ўйинларидаги ғалабани айтмаганда бошқа арзирли бирон бир ютуққа эришмадик. Бўлмаса юртимизни турли шаҳарларида қанчалаб янги стадионлар қурилди, қанчалаб болалар футбол мактаблари очилди. Футбол билан шуғулланиш учун ёшларга қанчалаб шароитлар яратилди. Аммо натижа бўлмаяпти. Масалан мустақиллик йилларида 5 та Жаҳон Чемпионати учун саралашларда қатнашдик. Аммо ҳозирча ҳамма уринишларимиз муваффақиятсизлик билан тугаяпти.  Ҳозир эса 6-ЖЧ учун саралашда қатнашаяпмиз. Аммо натижалар жудаям кишини қувонтирадиган даражада эмас. 5 ўйиндан 9 очко жамғарган ҳолда гуруҳимиздаги икки асосий рақобатчиларимиз бўлмиш Эрон ва Ж.Кореяга уч очкони осонгина тортиқ қилдик.
Мен ҳозир қўйида ўтказган ўйинларимизнинг таҳлили ёки ўйинларимиз статистикасини бермоқчи эмасман. Диққатингизни бошқа бир масалага қаратмоқчиман.
Шу ўтган йилларда бизда кам сонли хорижлик мураббийларни айтмаса (де Силва, Гёде, Боб Хоутон) асосан ўзимизни маҳаллий мутахасислар термамизда бош мураббий бўлиб ишлашди. Ва ҳар сафар ўзимизнинг мураббийларимиздан кимдир терма жамоамизга бош мураббий бўлар экан албатта ўзи термага келишдан олдин ишлаган жамоасидан терма жамоамизда тўп суришга лойиқми ё йўқми ўйлаб ўтирмасдан кўплаб ўйинчиларни ҳоҳ расмий ўйинлар, ҳоҳ ўртоқлик учрашувлари бўлсин чақираверишган. Баъзида бу ҳақда журналистлар ўша термамизнинг "маҳаллийчи" бош мураббийларига эътироз билдириб савол берганларида улар "Қўл остимдаги ўйинчиларнинг имкониятларини яхши биламан, улар термада ўйнашга муносиб" деб ҳаммалари доим бир хил жавоб беришган. (Термамизнинг ҳозирги бош мураббий С.Бабаян ҳам ўзининг собиқ жамоаси Пахтакор ўйинчиларини доимий равишда термага чақиравериб журналистларнинг саволларига юқоридагидай, термамизнинг "маҳаллийчи" бош мураббийлари учун шаблондай бўлиб қолган жавобини бермоқда)

Бу мавзуда ёзар эканман очиғи раҳматли Маҳмуд Раҳимовдан олдин термамизда ишлаган мураббийлар бу масалада қандай йўл тутишганини эслай олмайман. Аммо М.Раҳимовдан буёғига ишлаган мураббийларни ишини ёзадиган бўлсам ҳам қарийб бир китоб бўлгулик воқеалар бор.

1999 йил, М.Раҳимов Самарқанднинг "Динамо" жамоасида бош мураббий бўлиб ишлаган ҳолда терма жамоамизнинг ҳам бош мураббийи эди. Ўшанда эслайман ўртоқлик ўйинларида ҳам, расмий ўйинларда ҳам у терма жамоада динамочиларнинг бир нечта ўйинчиларини ўйнатган эди. Ўшанда терма жамоани ўзагини динамочилар ташкил этишарди десам ҳам ёлғон гапирмаган бўламан. Қизиғи у ўйнатган ўйинчиларни аксариятини Маҳмуд акани фожеали вафотидан кейин терма жамоамизга бош мураббийи бўлган Саркисян терма жамоага умуман чақирмаган. Аммо "қўл остимдаги ўйинчиларнинг имкониятларини яхши биламан" деган Раҳимов ҳақиқатдан ўзининг қўл остидаги ўйинчиларини имкониятларини яхши билган экан. Чунки ўша 1999 йилда у 2000 йилда Ливанда бўлиб ўтадиган Осиё Кубогининг саралаш ўйинларида ўша даврларда жудаям кучли ўйин кўрсатган БАА терма жамоасини енгиб (саралаш ўйинлари шу давлатда бўлиб ўтганди) Осиё Кубогига йўлланма олганди. Мана шу ишлари туфайли бу мураббий вафотидан кейин ОФК томонидан бир овоздан Осиёнинг 1999 йилдаги "энг зўр мураббийи" бўлганди. Унга бу совринни вафоти учун эмас, балки иқтидори ва машаққатли меҳнати учун беришганди.
М.Раҳимовнинг вафотидан сўнг терма жамоамиз бошқарувига яна бир "маҳаллийчи" маҳаллий мутахасис Саркисян тайинланди ва у қисқа муддатда Раҳимовдан қолган терма жамоани бошқатдан тузди ва бу термага ўша даврда ўзи бошқараётган Фарғонанинг "Нефтчи" жамоасидан бир гала футболчиларни жалб қилди. Журналистларни "Раҳимов давридаги терма жамоа яхши ўйин кўрсатаётган эди, нега уни тарқатиб жамоани бошқатдан туздингиз?" деган саволларига у ҳам ҳаммамизга маълум ва машҳур бўлган шаблон жавобни берди. "Мен ўз қўл остимдаги ўйинчиларни имкониятларини яхши биламан ва бу ўйинчилар бўлғуси ўйинларда албатта ўзларини яхши кўрсатишади". Саркиянни ўзбек футболини ривожига қўшган ҳиссасини камситмаган ҳолда айтаманки у ёлғончи экан ва терма жамоага таклиф этган ўйинчиларини имкониятларини яхши билмас экан. Акс ҳолда 2000 йилда Ливанда бўлиб ўтган Осиё Кубогидан терма жамоамиз батамом шарманда бўлиб қайтмас эди.

Ундан кейин терма жамоамизда маълум вақт Гёде ишлади ва у қандай ишлади, ўзини қўл остидаги ўйинчиларни термага кўпроқ чақирдими ё йўқми билмайман. Ҳарҳолда уни термадаги ишини гарчи термамиз билан катта ютуқларни қўлга кирита олмаган бўлса-да футболчилар ҳам, мутахасислар ҳанузгача мақташади. Демак у термамизда чин кўнгилдан ишлаган.

Гёдедан кейин термамизда янгидан-янги Инилеев, Абрамов, Қосимов каби "маҳаллийчи" маҳаллий мураббийлар ишлаб кетдилар. Ва уларнинг ҳар бир ўз анъаналарига содиқ қолган ҳолда терма жамоамизга ўзлари ишлаган жамоалардан кўпроқ ўйинчиларни жалб қилганлар. Масалан Абрамовни ўз "суюкли" "Тракторчи" ўйинчилари бўлса, Қосимовни ҳам ўз "Бунёдкорчи"лари бор эди. Мана энди бугунги кунда терма жамоамизнинг ҳозирги бош мураббийи бўлмиш Бабаян ҳам ўзидан олдинги "маҳаллийчи" маҳаллий мураббийларимизнинг изларидан бориб, ҳатто улардан ҳам ўтказиб иш олиб бормоқда ва ўтган йил ҳам, бу йил ҳам миллий чемпионатимизда унчалик яхши ўйин кўрсата олмаётган бўлса-да у ўзининг собиқ жамоаси "Пахтакор"нинг анчагина футболчиларини доимий равишда термага чақириб келмоқда. Унга бу ҳақда эътироз билдириб савол берган журналистларга у ҳам ўзидан олдингилар айтиб кетган шаблон гапларни айтиб ўз қўл остида ўйнаган ўйинчиларининг имкониятларини у ҳаммадан яхши билишини таъкидлаб келмоқда. Ва шу туфайли ҳам термада унча яхши ўйин кўрсата олмаётган Сергеев, Лобанов каби ўйинчиларни терма жамоамизга доимий жалб қилмоқда. (Кечаги Ж.Корея билан бўлган ўйинда Лобановнинг ёғ босган қорнини ҳатто корейслар роса масхара қилишди. Аммо фойдаси йўқ. Биз у ўйинни ютқазиб бўлганмиз) Бабаян бошчилигидаги терма жамоамиз ҳозирча 5 ўйиндан 9 очко олди холос. Унда ҳам Сурия ва Қатар терма жамоалари устидан зўрға ғалаба қозонди. Биргина Хитой терма жамоасига қарши бироз тузукроқ ўйин кўрсатилди холос. Асосий рақобатчиларимиз бўлмиш Эрон ва Ж.Кореяга уч очкодан тортиқ қилинди. Ана шу иккита мағлубиятдан кейин мухлисларимизни аксариятида термамизни 2018- йилда Россияда бўлиб ўтадиган ЖЧ га чиқиш умиди сўнди. Чунки, биринчидан юқоридаги икки жамоа ўзига кераклик пайтда ўзига кераклик натижани қўлга кирита олади. Иккинчидан Бабаянни "маҳаллийчи"лиги олдинги мураббийлар даврида маҳаллийчилик бизга қандай зарар келтирган бўлса шундай зарар келтиришини ҳамма билиб ўтирибди.
Шундай экан Бабаян ҳеч бўлмаганда бундан буёғидаги ўйинларда битта, иккита бўлса-да ўз "севимлилари" бўлиб қолган ўйинчилар ўрнига бошқаларга ҳам имкон бериши керак. Акс ҳолда Россиядаги мундиалда қатнашиш бизга армон бўлиб қолиши мумкин.

Сўнгги сўз; Маҳаллий мутахасисларимизнинг ана шундай "маҳаллийчилик" қилиб охирида шармандали натижа кўрсатаверганлари учун ҳам аксарият футбол мухлислари, журналистлар ва мутахасислар доим, термамизга маҳаллийчиликни билмайдиган ва маҳаллийчилик қилиб ўз ўйинчиларини ўтказмоқчи бўлган маҳаллийчиларни буйруқларига ва маслаҳатларига кўнмайдиган хорижлик мураббийни тайинланишини орзу қиладилар. Аммо бу орзу неча йиллардан бери орзулигича қолиб кетмоқда. Умид қиламиз футболимиз мутасаддилари бу масалани ҳам яхшилаб ўйлаб кўрадилар.