Юселл қачон ўзбекча ёзади.

Яқинда юселл уяли алоқа компаниясидан бир смс хабар келди. Мана ўша хабар:

Now communication during Umrah and Hajj is just for 3500 UZS/min. In roaming with Ucell! For more information visit: www.ucell.uz/fpc

Гарчи инглиз тилини унча билмасам ҳам бу смс хабардаги Umrah, Hajj, roaming сўзларидан компания Умра ва Ҳажга борадиган зиёратчиларимиз учун ўз роуминг хизматларини таклиф этаётганини тушундим. Ажабланарлиси компания ушбу смс хабарини ўз мижозларига фақат инглиз тилида жўнатаяпти. Ўзбекча ёки рус тилидагисини жўнатгани йўқ.
Шундан кейин мен ушбу уяли алоқа компаниясининг ўз мижозларига жўнатаётган смс хабарларини кузата бошладим. Аксарият хабарлар инглиз тилида жўнатилаяпти. Яна бир қисми эса фақат рус тилида. Ўзбек тилида жўнатилаётган хабарлар эса фоиз ҳисобида энг камини ташкил этмоқда.
Кузатишларим натижасида яна шуларни аниқладим-ки бу уяли алоқа компаниясининг мижозлари ўз ҳисоб балансларини текширганда ҳам, интернет пакетларнинг қолдиқларини текшириб кўрганларида ҳам, ussd кодлар орқали олинадиган турли хабарларнинг аксарияти инглиз тилида келади.

Ана шу ерда, муҳтарам ўқувчиларда "Хўш, шунга нима бўпти? Инглиз тилида жўнатса қайтага яхшику, одамлар инглиз тилига хам кўзлари ўрганиб бораверади" деган фикр ҳам туғилиши мумкин. Мен юртдошларимизни чет тилларини ўрганишларига қаршилигим йўқ. Аксинча, бу ишни қўллаб-қувватлайман. Қачонки ўз тилини билса ва ҳурмат қилса хоҳласа мингта тилни ўргансин. Аммо ўз тилини унутиш, ҳурмат қилмаслик, менсимаслик ҳисобига чет тилларини ўрганадиганларни, чет тилларда гаплашадиганларни оқламайман ва ундай инсонларни тушунмайман. Энди юселлга қайтсак, агар ушбу компания ўз мижозларига жўнатадиган ҳар бир смс хабарини ўзбек тилида жўнатиб орқасидан рус вс инглиз тилларида ҳам жўнатса асло қаршилигим йўқ. Аксинча буни қўллаб-қувватлайман. Аммо, мамлакатимизда давлат тили ўзбек тили бўлган ҳолда бу компания муҳим хабарларни фақат инглиз тилида жўнатишини эса умуман оқлаб бўлмайди.

Энди ўша юқорида матнни келтирганим Умра ва Хажга борувчиларга арзон нархларда роуминг хизматини кўрсатиш ҳақидаги компания смс хабарига келсак Умра ва Ҳажга борадиганлар ичида кўпчилик инглиз тилини мутлақо билмайди. Шундай экан компания нимага асосланиб бу хабарни ўз мижозларига инглиз тилида жўнатаяпти? Ёки бундан бошқа кўпгина  смс хабарлар ҳам инглиз тилида жўнатилаяпти. Умуман олганда бу ҳолатни ким назорат қилади? Агар кимдир назорат қилса нега бу компанияга тилимизга қилаётган ҳурматсизлиги учун ҳеч ким чора кўрмайди?  Ҳатто Умра ва Ҳажга борадиганлар инглиз тилини билишганда ҳам компания ўз мижозларига ушбу смс хабарини ёки бошқа шунга ўхшаш смс хабарларини инглиз тилидагисини жўнатар экан унда ортидан ўзбек тилидагисини ҳам жўнатиши керак.
Ёки ussd кодлари билан олинадиган хабарларни ҳам икки тилда, ҳам ўзбек тилида, ҳам инглиз тилида жўнатишса мақсадга мувофиқ бўлар эди.

Умуман олганда мамлакатимизга кириб келадиган халқаро компания ва фирмаларга ўз маҳсулотлари қадоғида ёки хизмат кўрсатганда халқаро тиллар билан бирга ўзбек тилидан ҳам албатта фойдаланишни қаттий талаб қилиб қўйишимиз керак. Ана ўшанда мақсадга мувофиқ иш қилган бўламиз. Шуни унутмайлик-ки тилимизни ўзимиз ҳурмат қилмасак, чет элдан келаётганлар умуман ҳурмат қилмайди.

P.S. Ушбу мулоҳазаларни қоралаб қўйганимга бир ойдан ошди. Ўшандан кейин телефонимга юселл компаниясидан фақат инглиз тилида ёзилган турли хабарлар келиши тўхтагани йўқ.

География фанидаги "рассомчилик".

Охирги пайтларда ўқитувчилар муаммоси, таълим сифатининг пастлиги ҳақида кўп ва хўп гапирилаяпти. Албатта, ёш авлоднинг саводли, илмли бўлиши ҳар бир мамлакат учун долзарб бўлиши керак. Аммо ҳозирча бизда таълим соҳасида дарсликлардан тортиб, ўқитувчиларга бўлган муносабатгача етарлича муаммолар бор.

Мен географияга жудаям қизиқаман. Айниқса иқтисодий, ижтимоий географияга. Дунёдаги турли мамлакатлар аҳолисининг этник таркиби, уларнинг иқтисодиёти ва қишлоқ хўжалигидаги етакчи соҳалари, мамлакатлардаги аҳоли сони, уларнинг пойтахтларида қанча аҳоли яшаши мен учун жудаям қизиқ. Ўйлайманки бу кўпчилик учун ҳам қизиқ.

Географиянинг бир қисмида маълумотлар анча-мунчада ўзгармайди. Ер шари бўйлаб ўтган меридианлар, параллел чизиқлар, уларнинг узунлиги, мамлакатларнинг пойтахтлари, улар териториясининг ўлчамлари ва ҳоказолар. Аммо иқтисодий кўрсаткичлар, қишлоқ хўжалиги кўрсаткичлари, мамлакат аҳолиси, шунингдек турли аҳоли пунктларидаги аҳоли сони, турли мамлакатларнинг экспорт-импорт салоҳияти ўзгарувчандир. Ана шу сабаблар туфайли ҳам мактабларда, ўрта махсус билим юртларида, ОТМ да ўқитилаётган иқтисодий география дарсликлари, программалари, шунингдек шу дарсликларга илова тарзида чиқарилган турли карталар тез-тез янгиланиб туриши ва улар янги маълумотлар билан бойитилиб туриши керак. Акс ҳолда айнан иқтисодий ва ижтимоий география фанини ўқиётган ўқувчилар, талабалар "замондан орқада қолиб кетиб", кўпгина янги воқеа ҳодисалардан, иқтисодий ва сиёсий ўзгаришлардан бехабар қолиб кетишлари ёки, шунингдек турли мамлакатлар, турли шаҳарлардаги аҳоли сонининг ўсиш динамикасидан бехабар қолиб кетиб, мияларида эски маълумотларни кўтариб юришлари ҳам мумкин.

Қўлимда 9-синф ўқувчилари учун чиқарилган "Дунёнинг иқтисодий ва ижтимоий географияси" китоби ва "Дунёнинг иқтисодий ва ижтимоий географияси" атлас картаси. Бу китоб ва картадаги  дунё давлатларидаги турли иқтисодий ва қишлоқ хўжалиги соҳаси умумий маъмумотлар ва жадваллар асосида ёритилган. Шунингдек дунё давлатлари ҳам минтақасига қараб алоҳида варақларда уларнинг умумий територияси, аҳолисининг сони, пойтахтида қанча аҳоли яшайди ҳаммаси кўрсатилган. Қисқаси ушбу китоб ва атлас карта  9-синф "Жаҳон иқтисодий ва ижтимоий географияси" фани учун етарли маълумотлар билан бойитилган. Аммо...
Ҳамма гап ана шу "аммо"да-ки ана шу китоб ва атлас картадаги маълумотлар жудаям эски.
Китоб тўлдирилган ҳолда 2014 йилда қайта чоп этилган. Аммо ушбу китобда аксарият маълумотлар  2011 ва 2012 йиллардаги маълумотлар берилган экан. Буни китобдаги ва картадаги кўпгина статистик маълумотлар ёнида қавсни ичида (2011 й.), (2012 й.) тарзида ёзиб қўйилганидан ҳам билиб олса бўлади.

Картанинг охирги варағида маълумот берилишича карта 2007 йилда тузилган. 2013 йилда эса тузатилган ва нашр этиш учун тайёрланган ва ўша йили нашр этилган.
Қизиғи карта илк марта 2013 йилда, 2011-12 йиллардаги статистик маълумотларга асосланиб чоп этилган бўлса-да ҳанузгача ўзгартирилмасдан ўша ҳолида чоп этилиб келинаяпти ва қўлимдаги карта  2017 йилда чоп этилган. Картадаги маълумотларга кўра  мамлакатимизда  29.555.400 киши яшайди. Бу маълумот  2012 йилники. Ҳозир эса мамлакатимизда 32 миллиондан ошиқ аҳоли яшаяпти.  Шу тариқа  картада бошқа давлатлардаги аҳоли сони ва турли пойтахтларнинг аҳолисининг сони ҳам 2011 ва 2012 йиллар маълумотига кўра берилган. Ундан кейин дунёнинг баъзи давлатларида аҳоли сони сезиларли камайди. Баъзиларида эса ошиб кетди. Аммо бизнинг ўқувчиларимиз ҳанузгача 2011 ва 2012 йилнинг маълумотини ўрганишаяпти.
Шунингдек картадаги кўплаб иқтисодиёт ва қишлоқ хўжалигига тегишли маълумотлар ҳам ана шундай эски маълумотлар асосида берилган.

Химия, физика, алгебра ва бошқа бир қатор фанларда маълумотлар ўзгармайди. Аммо география фани бу бошқа масала. 6-7 йил уёқда турсин, ҳатто 3-4 йилда ҳам география фанидаги турли маълумотлар ўзгариб кетиши мумкин. Шу учун ҳам фикримча айнан география фани дарсликларини янги маълумотлар билан бойитиб ҳар 3-4 йилда чоп этиб янгилаб туриш керак. Акс ҳолда бу фандан таълим олаётган ўқувчилар эски маълумотларни ўрганиб, янги маълумотлардан бехабар қолиб кетаверадилар.

Масалан; мустақил бўлганимиздан кейин 2000-05 йилларгача биз пахта толасини етиштириш бўйича дунёда Хитой ва АҚШдан кейин учинчи ўринда, пахта толаси экспорти бўйича эса АҚШдан кейин иккинчи ўринда турганмиз. Аммо бугунга келиб йилдан-йил пахта майдонлари қисқартирилиб уларнинг ўрни бошқа қишлоқ хўжалиги экинларига бўшатилиб берилаётганлиги, шунингдек ўзимизда хам тўқимачилик ва текстиль саноати ривожланиб бораётгани ва шу туфайли пахта толасининг катта қисми ўзимизда қайта ишланаётгани туфайли биз бугунги кунда пахта толасини етиштириш бўйича ҳам, уни экспорти бўйича ҳам биринчи бешликка ҳам кирмаймиз.
Бу хақда эса ўқувчиларга асосан география фани хабар беради. Ана шу учун хам география китобларининг тез-тез янгиланиб туриши мақсадга мувофиқ бўлар эди.

Мен фан олимпиадаларида айнан география фанидан қандай саволлар берилар экан, ана шу китоб ва картадаги эски маълумотлар бўйичами ёки янги маълумотлар бўйичами шуни билиш учун мактабда география ўқитувчиси бўлиб ишлаётган ўқитувчи билан гаплашдим.
Ўша ўқитувчининг айтишича фан олимпиадаларида саволлар дарсликда берилган маълумотлар бўйича берилади. Аммо айрим ҳолларда ўқитувчиларнинг ўзларини атестациядан ўтказиш пайтида ўқитувчининг қўлига етиб келмаган китоб маълумоти бўйича ҳам саволлар бериб қолишади.

Шунингдек география фани бўйича яна бир муҳим муаммо бор экан-ки бу ҳақда ўқитувчи куйдириб батафсил гапирди;
- Китоб ва карталардаги маълумотларнинг эскилиги, 2018 йилги ўқув йилида ҳам ўқувчилар 2011-12 йиллардаги маълумотларни ўрганаётганлари бу ҳам муаммо. Аммо мактабларда география фанини ўқитиш жараёнида яна бир муаммо борки бу ҳақда гапирмасам бўлмас. География китобларига илова тарзида чиқарилган карталарга яна қўшимча илова тарзида бўялмаган карталар ҳам чиқарилган. Ўқувчи йил давомида ўтилган мавзу бўйича ана ўша бўлмаган картани ҳам бўяб боравериши керак. Бу эса ўқувчи учун умуман кераксиз машғулот. Кераксиз машғулотлиги шунда-ки карталарда турли давлатларни турли рангларда белгиланиши бу ҳеч нарсани англатмайди. Бу иш шунчаки давлатларни бир-биридан осон ажратиш учун қилинади. Шундай экан карталарда турли давлатларнинг рангларини бўяш ўқувчига ҳеч нарса бўрмайди. Қайтага уни қимматли вақтини олади холос. Ўқувчилар эса фойдалироқ нарсаларни ўрганиш ўрнига ана шу кераксиз иш билан шуғулланишга мажбурдирлар. Бу масаланинг биринчи жиҳати.
Иккинчи жиҳати шундан иборатки мактаб ўқувчилари учун чиқарилган оддий  қаламларда ўн икки хил ранг бор. Картада эса йигирмадан ошиқроқ ранг берилган. Энди ўша ўқув йили давомида бўяш шарт бўлган картадаги рангларни ҳаммасини топиб, қайси рангга қайси рангни қўшиб бўяса ўша керакли ранг чиқишини эса ўқувчилар билишмайди. Буни билиш учун эса ўқувчи камида рассом бўлиши керак.
Масаланинг учинчи муҳим жиҳати шу-ки ана шу бўяш қийиндан қийин бўлган карталарни бўяйман деб бир нечта ўқувчимни кўриш қобилиятида муаммолар бўлди ва улар кўз шифокорига мурожат қилишга мажбур бўлдилар.

- Ана шу бўяш керак бўлган картани қониқарли тарзда, тузукроқ қилиб бўяйдиган ўқувчилар ҳам борми? - сўрайман.
- Ҳа, бор. Агар синфда 25-30 нафар ўқувчи ўқиса уларнинг орасидан география фанига қаттиқ қизиқадиган 2-3 нафар ўқувчи дарслар давомида бироз қониқарли тарзда бўяб чиқишади. Аммо юқорида хам айтдим улар охир-оқибат кўз шифокорига мурожат қилишга мажбур бўлишди. Қолган ўқувчилар эса бири кўзини асраш учун, яна бири вақтини тежаш учун картани наридан бери қилиб қониқарсиз бўяб қўя қолади. Бу ишнинг мураккаблигини билиб ҳам биз ўқитувчилар уларга индамай қўя қоламиз.
Ишонсангиз ўтган йил икки-уч ўқувчим география фанидан фан олимпиадасида туманда ғолиб бўлиб вилоят босқичида ҳам қатнашган, совринли ўринларни олган эдилар. Бу йил ана ўша ўқувчиларимни ота-оналари уларнинг география фанидан фан олимпиадасида қатнашишларини умуман хоҳлашмаяпти. Сабаби уларнинг кўриш қобилиятларида муаммолар бўлган ва улар кўз шифокорига мурожат қилишган. Буни сабаби эса кўз нурини кетказиб карта бўяшнинг оқибати.
- Картани бўяш ўқувчи саломатлиги учун зарарли экан, буни устига ўқувчининг билимини оширишга хизмат қилмайдиган юмуш экан, бу ҳақда ХТВ нинг юқори идораларига шу ишни ўқув режасидан олиб ташлаш ҳақида мурожат қилганмисизлар? - сўрайман мен.
- Мурожат қилганмиз, фақат вазирликка эмас, балки туман ХТБга "вазирликка етказинглар шу муаммони" деб мурожат қилганмиз. Аммо уларнинг айтишича география фанидан ўқув режаси вазирлик томонидан тузилади ва агар вазирлик лозим топсагина ўша картани бўяш ўқув дастуридан олиб ташланади. Мурожат қилинса-ю агар лозим топишмаса аҳвол ўзгаришсиз қолаверади.
Биз ўқитувчиларнинг фикримизча болаларга оғир юклама қилиб бўш картани аслига қараб бўятиш ўрнига ўқувчиларга дунё мамлакатларини, тоғлар, дарёлар, денгизлар ва ҳоказоларни чуқурроқ ўргатсак мақсадга мувофиқ бўлар эди.
Шунингдек ана шу бўяш учун ўқувчиларнинг вақтини олаётган, уларнинг соғлиқларига салбий таъсир кўрсатаётган карталар дарсликларга қўшиб ижара қилиб берилмайди ва уни ўқувчилар сотиб олишлари керак. Яна ўша бўялиши керак бўлган картани ишлаб чиқариш учун қанчалаб қоғоз ва меҳнат сарфланаяпти. Агар ХТВ ана шу масалани ўрганиб чиқса ва ўқувчиларни шу ишдан халос қилса анча қоғоз ва меҳнат ҳамда ўқувчиларнинг пуллари тежаб қолинар эди.

Ўқитувчи билан гаплашиб бўлганимдан кейин қўлимга дарсликка илова тарзида берилган картани ва унга илова тарзида берилган бўялиши керак бўлган картани олдим ва ёнма-ён қўйиб кўрдим. Йўқ, мен география фанига қанчалик зўр қизиқмай бу бўяш керак бўлган картани эплаб бўяй олмайман. Кўзим ҳам дош бермайди, асабим ҳам. Назаримда ҳатто рассом учун хам бу картани аслига ўхшатиб бўяб чиқиш осон эмас. Мен юқорида гапни 9- синфлар учун чиқарилган география китоби ва картаси хақида ёзиб бошладим. Аммо карта бўяш 7- синф ўқувчилари учун ҳам бор экан.
Ўйлайманки ана шу мақола орқали бу муаммо вазирликка ҳам етади ва улар мактабларда география фанини ўқитишни қайтадан кўриб чиқадилар ва болаларнинг соғлиқлари учун муаммо бўлаётган ва уларнинг қимматли вақтларини олаётган карта бўяш ишини дарс режаларидан чиқариб ташлайдилар.

P.S Мабодо бу масалада бошқаларнинг ҳам қандайдир фикрлари бўлса таҳририятимиз уларни хам беришга тайёр. Марҳамат, мактабларда география фани ўқитилиши юзасидан фикрларингиз бўлса бизга бемалол жўнатаверинг.

Мактаблар таъмири кимнинг гарданида?

Ахийри бечора ўқитувчиларнинг нолалари Президентга етди. Куни кеча Президентимизнинг ташаббуси билан бош вазир А.Арипов бюджет ташкилотларининг, хусусан ўқитувчиларнинг ва соғлиқни сақлаш ходимларининг кўчаларга мажбурий меҳнатга олиб чиқилиш ҳолатларини муҳокамаси учун видеоселектор ўтказди. Ушбу селекторда қатор вилоят раҳбарларига ўқитувчи ва тиббиёт ходимларини жойларда мажбурий равишда кўчаларга ободонлаштириш ишларига жалб қилингани учун ҳайфсанлар, танбеҳлар берилди ва ҳокимлар қаттиқ огоҳлантирилди.

Ўқитувчиларнинг ўзларига тегишли бўлмаган ишларга жалб қилинишлари анчадан бери жамиятимиз учун оғриқли масалалардан бири бўлиб келмоқда эди. Ниҳоят бу иш энди барҳам топади. Ҳарҳолда шундай умид қиламиз. Аммо ўқитувчиларнинг муаммоси бу билан тугамайдиганга ўхшаяпти. Президентимизнинг Ўтган 2017 йилнинг декабрь ойида чиқарган қарорига кўра таълим муассасалари металлом йиғиш ишларидан озод қилиндилар. Аммо баъзи жойларда бу иш "ихтиёрийлик" ортида давом эттирилаётганини эшитдик. Аммо нима бўлганда ҳам бу қарордан кейин аксарият жойларда таълим муассасалари металлом йиғиб беришдан қутилишди. Мана энди эса мутасаддилар томонидан турли ишларга жалб қилинишдан ҳам қутилишади. Аммо яна бир масала борки ўқитувчиларни тезроқ ўша ишдан озод қилишимиз керак. Бу ҳам бўлса мактаблардаги синфхоналарни ёзги таъмирлаш ишларидир.

Агар қонун ҳужжатларига, турли ҳисоботларга қарасангиз мамлакатимиздаги барча мактаблар давлат томонидан таъмирланмоқда. Аммо амалда аксарият мактаблар ўқувчилар орқали ота-оналардан пул йиғилиб ўқитувчилар томонидан таъмирланмоқда ва ҳеч бир ҳисоботда "фалон мактаб ота-оналардан йиғилган маблағ ҳисобига янги ўқув йили учун таъмирланиб тайёрланди" деган ёзувни кўрмайсиз.

<<Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 41-моддасида “Ҳар ким билим олиш ҳуқуқига эга. Бепул умумий таълим олиш давлат томонидан кафолатланади. Мактаб ишлари давлат назоратидадир” дейилган.
 
 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 24 августдаги “Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Таълим ва тиббиёт масалаларининг моддий-техника базасини ривожлантириш жамғармасини ташкил этиш тўғрисида”ги қарорига мувофиқ Молия вазирлиги ҳузуридаги буюджетдан ташқари умумтаълим мактаблари, касб-ҳунар коллежлари, академик лицейлар ва тиббиёт муассасаларини реконструкция қилиш, мукаммал таъмирлаш ва жиҳозлаш жамғармаси ва Олий таълим муассасаларининг моддий-техника базасини ривожлантириш жамғармаси негизида Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари таълим ва тиббиёт муассасаларининг моддий-техника базасини ривожлантириш жамғармаси ташкил этилган.
 
Мазкур жамғарманинг асосий вазифаларидан бири умумтаълим мактаблари, касб-ҳунар коллежлари ва академик лицейларни, шу жумладан идоравий бўйсунувдагиларни қуриш, реконструкция қилиш ва мукаммал таъмирлаш, жумладан, зарур ҳолларда ўқув корпусларини ўқув устахоналари ва лабораториялар билан кенгайтириш, спорт заллари ва майдончаларини, ҳамда  бошқа инфратузилма объектларини барпо этиш бўйича ишларни молиялаштириш ҳисобланади.>>

Уч-тўрт кун бўлиб қолди, ўғлим "дада ўқитувчимиз айтди ремонтга пул берар экансиз" деб қолди. Шу пайт мени яна "закунчилигим" тутди-ю ўғлимга "бориб ўқитувчингга "дадамни ўзлари олиб келиб берар эканлар" деб айт" деб уни мактабга жўнатиб юбордим. Ўғлимни жўнатдим-у ўтириб "бекор қилдим, шу ўн мингни берсам бўларди" деб ўйладим ва мендан ремонтга деб пул ололмай бир хўрсиниб қўйган ўғлимга, ўғлимдан пул ололмайдиган ўқитувчисига раҳмим келди. Ўн минг нима дегани. Овқатланаман деса кўчада бир марта овқатланишга етмайдиган пул. Аммо мактаблар давлат таъминотида-ку. Демак бизни мактабимизга ҳам ёзда янги ўқув йилига синфхоналарни таъмирлаб қўйиш учун пул ажратилади. Аммо қайсидир қорни катта ҳаромхўр, болаларнинг, мактабнинг ҳаққидан қўрқмай ўша пулларни ўмариб ейди. Хўш, шуларни била туриб хам гарчи арзимас бўлса-да нега ўша ўн минг сўм пулни беришим керак? Қолаверса ўша ўн минг сўм пулни арзимас деяпман-у аммо аксарият оилаларнинг уч-тўрт нафардан болалари мактабда ўқишини инобатга олсак уларнинг ҳар бирига бериладиган ўн мингларни йиғсак салмоқли сумма бўлиб қолади. Буни устига ўша ўн минг сўмни топган бор, топмаган бор.

Бугун укамникига бордим. Қарасам бешинчи синфда ўқийдиган ўғли "мактабга бормайман" деб йиғлаб ўтирибди. Отаси эса уни кўндира олмай ҳалак. Сабаби билан қизиқсам укам ўғлига мактабни ремонти деб ўн минг сўм бераяпти. Аммо ўғли кўнмаяпти. Уни айтишича синфидаги болаларни баъзилари ремонтга деб қирқ минг, эллик минглаб пул олиб бориб беришган. Ҳатто қизларнинг баъзилари ҳам йигирма минг, ўттиз минглаб пул олиб бориб беришган. Укамни ўғли ҳам камида ўттиз минг берасизлар, бўлмаса болалар устимдан кулишади, акс ҳолда мактабга бормайман" деб йиғлаб ўтирган экан. Укам уни "ўқитувчингга "дадам ўзлари яна олиб келиб берар эканлар" деб айт" деб мактабга жўнатди.

Йўқ, мен ўзига тўқ, топиш-тутиши яхши ота-оналарнинг болалари ўқийдиган мактабларга молиявий ёрдам қилишларига қарши эмасман. Аксинча буни қўллаб-қувватлайман. Аммо бу иш ҳаммага мажбурий бўлмаслиги керак. Ёрдам беришга имкони борми, марҳамат ёрдам бераверсин. Лекин ёрдам беришга имконияти йўқларни тинч қўйишсин.
Шунингдек мабодо ўзига тўқ ота-оналар боласи ўқийдиган мактабга қандайдир ёрдам берар экан, бунақа ишлар мамлакат бўйлаб ҳисоб-китоби юритилиб, ХТВ  ҳисобот берган пайтда "мактабларда турли ишларга сарфланган маблағларни фалон фоизини ота-оналар ажратган ёрдам пули орқали битирдик" деб қўшиб кетишсин. Бу масаланинг бир жиҳати.
Иккинчи бир муҳим жиҳати шу-ки ўқитувчи қачонгача ўз ўқувчилари орқали гадойлик қилиб пул йиғади? Эсимни таниганимдан бери биламан ўқитувчилар ўзига бириктирилган синфхоналарни чиройли қилиб оқлаб янги ўқув мавсумига тайёрлаб қўйиши керак. Ҳар ёзда шу аҳвол. Аммо бу ҳол қачонгача давом этади. Қачон бизнинг ўқитувчиларимиз фақат ва фақат таълим беришни ўзи билан шуғулланишади?  Қачон мактабларни янги ўқув йилларига тегишли ташкилотлар тайёрлайди. Ёки бу муаммо ҳам қачонки президентимиз аралашсаларгина ўз ечимини топадими? Ёки бунга ҳам бош вазирнинг видеоселектори керакми?

Масаланинг учинчи жиҳати шуки таълим муассасаларининг капитал ва жорий таъмирлаши давлат томонидан, шунингдек Молия ҳузуридаги жамғарма ҳисобидан қилиниши керак экан, ўша пуллар қайерга кетаяпти? Кеча бош вазир иштирокидаги видеоселекторда бош вазир вилоят ҳокимларидан ободонлаштириш ишларига ажратилган маблағлар қайерда ва қандай ишлатилганини сўради. Шундай экан энди мактабларни таъмирлаш ишлари учун давлат ва жамғарма  ажратаётган пуллар қайерда ва қандай мақсадларда ишлатилаётганини сўраб-суриштирадиган вақт келмадими? Ёки бунга ҳам Президентимиз аралашиши, бош вазир видеоселектр ўтказиб тегишли одамларни турғазиб қўйиб ҳисобот сўраб танбеҳ бериши керакми?

"Ўзи нима хоҳлайсан?" деб менга савол беринг. Мен ўқитувчиларнинг эрталаб мактабга ишга келишларини, белгиланган дарсларини ўтиб уйларига қайтишларини, бўш вақтларида ўз муаммолари билан шуғулланишларини, оилаларига етарлича вақт ажратишларини, ёзда бериладиган таътилларини одамга ўхшаб ўзлари хоҳлагандай ўтказишларини, "ихтиёрий равишда ўзи чиқаяпти" деб турли ишларга мажбурланмасликларини хоҳлайман.